Trong các ngày vừa qua, thông tin về việc nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê (He Jiankui) dùng biện pháp CRISPR/Cas9 để tách những gene không mong muốn từ phôi người, tạo ra những con người biến đổi gene đầu tiên đã làm chấn động giới khoa học toàn cầu. Việc chỉnh sửa gene người có khả năng gây nên các hậu quả mà chúng ta không lường trước được.
Nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê phát biểu trong một video ông đăng tải trên YouTube hôm 25/11 rằng ông đã sử dụng phương pháp CRISPR/Cas9 – một công cụ chỉnh sửa gene đã phương pháp mạng hóa lĩnh vực truyền học trong thập kỷ qua – để xóa một gene tại phôi người (gene CCR5) giúp trẻ nhỏ sinh ra có khả năng miễn nhiễm với HIV. Ông nói trong đoạn video rằng cặp song sinh được chỉnh sửa gene đã ra đời “khỏe mạnh sẽ như bất kỳ đứa trẻ nào khác” và được đặt tên là Lulu và Nana.
Nhưng, tuyên bố của ông Khuê về thí nghiệm của mình vẫn chưa được kiểm chứng. Bên cạnh đó, bệnh viện mà ông Khuê được cấp phép thí nghiệm cũng phủ nhận sự liên quan của mình.
Cộng đồng khoa học phản ứng với lời công bố này của ông Khuê bằng sự phẫn nộ và lo sợ. Thật vậy, tình trạng không tính đến khía cạnh đạo đức của việc can thiệp vào gene người, thì việc tạo ra những thay đổi đối với gene người có khả năng gây những thể về sức khỏe không lường trước được.
Các gene không tồn tại riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với các gene khác, tạo ra sự hậu quả tới những cơ quan bên trong cơ thể.
“Đúng là sự chỉnh sửa mà ông Hạ Kiến Khuê đã tạo ra cho phôi thai sẽ ngăn ngừa nhiễm HIV. Thế nhưng, câu hỏi là gene CCR5 bị xóa đa số chức năng khác chứ không chỉ là cánh cửa cho HIV xâm nhập”, Mazhar Adli, một nhà di truyền học thuộc Đại học Y khoa Virginia cho hiểu.
Gene CCR5 cũng đóng vai trò trong việc ngăn ngừa virus Tây sông Nile, chính vì vậy, tách nó ra khỏi bộ gene có khả năng làm một người dễ nhiễm bệnh hơn. Đó là ý kiến của ông Feng Zhang, nhà khoa học việc làm cho Viện Broad. Ông Zang là một trong các nhà khoa học tiên phong trong việc sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR.
Hơn nữa, những gene không tồn ở riêng biệt. Chúng liên tục tương tác với các gene khác, tạo ra sự tác động tới những bộ phận bên trong cá thể người. “Việc xóa một gene đơn không chỉ làm thay đổi kỹ thuật những gene khác hoạt động, mà còn có khả năng thay đổi hành vi tổng thể của tế bào và kiểu hình của sinh vật”, ông Adli cho thấy. (Một kiểu hình là một đặc điểm quan sát được, chẳng hạn như màu thị lực nâu mà một người có được nhờ gene).
Hồi tháng 7 vừa qua, những nhà khoa học đã công bố một báo cáo trên tạp chí Nature Biotechnology rằng việc dùng công nghệ CRISPR/Cas9 có thể tạo ra những tác hại khôn lường bởi vô tình thay đổi chuỗi DNA.
“Chúng ta phải sử dụng kỹ thuật này rất thận trọng, do nó liên quan tới khá nhiều vấn đề”, Tiến sĩ Avner Hershlag, Giám đốc bệnh lý viện Northwell Health Fertility tại Manhasset, New York cho biết. Việc tiếp cận và loại bo một gene có thể gây những hậu quả không mong muốn ở các nơi khác trong hệ gene. Nói biện pháp khác, protein Cas9 mà những nhà khoa học muốn cắt bỏ khỏi một vị trí có khả năng di chuyển đến một vị trí khác trong hệ gene, ông Hershlag nói với tờ Live Science.
Tuy nhiên những nhà khoa học khá khó nhận biết các sự thay đổi ngầm này. Chúng sẽ không rõ ràng cho đến khi đứa bé được sinh ra và hơn thế nữa có khả năng là nhiều năm sau nó mới phát lộ.
“Những thay đổi thường dấu hiệu muộn, và các thay đổi di truyền này có thể truyền lại cho rất nhiều thế hệ tương lai”, ông Hershlag nói.
Ngoài ra còn có một nguy cơ gọi là thể khảm (mosaicism). Thông thường, những tế bào trong cá thể người mang cùng một bộ gene giống hệt nhau, nhưng thể khảm lại là trường hợp mà trong đó một số tế bào, không phải tất cả, mang một sự thay đổi truyền do chỉnh sửa gen, Hershlag nói. Đây là một yếu tố có khả năng tạo nên bệnh tật, ông nói thêm.
Cả ông Adli và Hershlag cũng chỉ ra một thực tế là, khi nói tới việc ngăn ngừa HIV, có những phương pháp an toàn hơn và dễ dàng hơn để làm điều đó. Ví dụ, cách trị bệnh PrEP (người nhóm bệnh uống thuốc hàng ngày) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV trong các thử nghiệm. Và những phương pháp chữa trị khác cũng đang được nghiên cứu và rất có triển vọng.
"Ai sẽ chịu trách nhiệm cho những đứa trẻ chỉnh sửa gene trong tương lai khi những đứa trẻ khác được chữa bệnh bằng một viên thuốc đơn giản và sống hạnh phúc, còn các người chỉnh sửa gen đang trải qua tất cả những hiệu ứng chưa được xác định?", ông Adli đặt vấn đề.
Tin tức khác:
Liên hệ Công Ty vệ sinh Hoàng Nam
Hướng dẫn làm sạch ghế nỉ xe ô tô tại nhà đơn giản
Những nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng chăn, ra, gối, nệm cũ
0 Nhận xét:
Đăng nhận xét